نوروز رستاخیز طبیعت

نوروز آغاز بهار و موسم اعتدال طبیعت و لطافت هوا ، تعدیل شب و روز ، رهایی از قساوت زمستان و سرما و تاریکی شبهای سرد می باشد . عیدی همراه سرود پرندگان و تکبیر جنگل و تسبیح باد و ریزش باران و فریاد رعد و رویش صحراست . نوروز بازگشت حیات مجدد به طبیعت خفته است ، روزی که با تابش نزدیکتر خورشید و نزول برکات آسمانی درختان لباس سبز نوروزی می پوشند و در دامن کوه ها و صحراها فرش زمردین سبزه ها گسترده می شود و در حقیقت روز عید طبیعت را جشن می گیرند . چه بسا جسم و تن آدمی نیز که از همین طبیعت نشأت گرفته از این تغییر و تحول بی بهره نباشد .

توحید درسی از بهار

از نوروز و بهار طبیعت و حیات دوباره یافتن گلها و گیاهان ، سبزه ها و درختان ، به جنب وجوش آمدن پرندگان و حیوانات ، طراوت یافتن باغها و چمن زارها باید درس توحید و قدرت الهی و رستاخیز و بازگشت به سوی پروردگار را آموخت . در قرآن کریم بیش از پانزده بار از این تجدید حیاتی که برای زمین رخ می دهد ، به عنوان یک درس و تعلیم و یک حکمت آموزی یاد شده است . گر چه بعضی از انسانها متأسفانه استفاده شان از طبیعت و فصل بهار از حد استفاده یک حیوان تجاوز نمی کند و از آن برای کردن پر شکم و بی بند باری و عیاشی و گذران وقت بهره دیگری نمی برند . اما بعضی افراد درسی را فرا می گیرند که خداوند متعال بارها در قرآن به زنده شدن زمین و رویش گیاهان تذکر داده است و آن درس توحید و رستاخیز است .

« زمین را جامد و افسرده و بی روح و بی جنبش می بینی اما همین که آب باران را بران نازل کنیم به جنبش و حرکت درمی آید و فزونی می گیرد و انواع گیاهان سرور افزا می رویاند . این از آن جهت است که خداوند حق است و نظام زنده کردن مرده ها در قبضه قدرت اوست و اوست که بر هر چیز تواناست » سوره حج آیه 5 و 6 .

نوروز در تاریخ و فرهنگ ایران

نوروز یکی از کهن ترین و ریشه دارترین اعیادی است که ایرانیان از قبل از اسلام تاکنون آن را گرامی داشته اند و جشن گرفته اند .

در افسانه های باستانی ایران ، جشن نوروز را به جمشید نسبت داده اند و بنا به نقلی چنین آمده است : « که جمشید در نوروز دنیا را به تصرف درآورد و ایرانشهر را به آبادانی کامل رساند . پس از آن مقرر کرد که مرتب نوروز را جشن بگیرند » .

و دیگر نقلها که هر کدام فلسفه ای برای نوروز دارند ، اما به هر حال نوروز ، یک تنوع روحی و یک انبساط روانی است که قوم ایرانی دوام خویش را در فراز و نشیب تاریخ مدیون این سنت دیرینه و خردمندانه دانسته است .

اسلام و نوروز

با طلوع اسلام در ایران نوروز حال و هوای معنوی به خود گرفت و زیباتر از گذشته مورد استقبال ایرانیان قرار گرفت ، چرا که هیچ گاه اسلام نوروز را نفی نکرد بلکه صفحات زرینی بر آن افزود تا این فرهنگ با تشیع عجین شود و نمادی از مهر و معنویت در این ایام شکل گیرد .

معلی بن خنیس می گوید : در روز نوروز بر امام صادق ( ع ) وارد شدم ، امام فرمود : آیا این روز را می شناسی : گفتم قربانت گردم ! این روز را فارسیان گرامی می دارند و به یکدیگر هدیه می دهند . امام فرمود : به خانه کعبه که این رمزی دیرینه دارد . ای معلی نوروز همان روزی است که خداوند از بندگان پیمان گرفت او را بپرستند و به او شرک نورزند .

این همان روزی است که کشتی نوح بر ساحل جودی آرامش یافت . این روز فرود جبرئیل بر پیامبر اسلام است و روزی است که پیامبر امام علی (ع) را بر دوش گرفت تا بت های قریش را در مسجد الحرام شکست . در همین روز ابراهیم بت ها را شکست . این روزی است که پیامبر به یارانش دستور داد با علی (ع ) بیعت کنند . در این روز قائم ما و صاحبان حکومت قیام کنند و در همین روز قائم ما بر دجال پیروز گردد . در هر روز نوروزی ما آرزوی فرج داریم ؛ چرا که از آرزوهای ما و شیعیان ماست . فارسیان آنرا گرامی داشتند و شما آنرا ضایع کردید» .

-       عید از منظر امام علی (ع)

برای علی فالوده هدیه آوردند : فرمود این چیست گفتند امروز نوروز است . فرمود اگر می توانید هر روز را نوروز سازید« یعنی به خاطر خداوند ، به یکدیگر هدیه بدهید و به دیدار یکدیگر بروید »

امیر المؤمنین علی (ع) در فرمایشی جامع دربارة عید فرمود : « هر روزی که در آن معصیت خدا نشود آن روز عید خواهد بود »

آداب و سنتهای نوروزی

1-    دید و بازید و صله رحم

یکی از سنت های نیکو و رایج نوروز که در واقع بهترین و ارزشمند ترین دستاورد این ایام هست دید و بازدید و بجا آوردن صله رحم می باشد و انجام این عمل در آغاز سال می تواند سرآغازی برای روابط بهتر و تعامل با اقوام و همچنین زدون کینه و دشمنی و در نهایت شروع سالی توأم با موفقیت ، آرامش ، مهر و دوستی باشد .

در اسلام نسبت به اهمیت صله رحم سفارش زیادی شده است از جمله :

اما صادق (ع ) فرمود : با یکدیگر پیوند داشته باشید و به هم نیکی کنید و با یکدیگر مهربان باشید و همچنانکه خداوند به شما دستور داده است با برادران نیکوکار باشید .

امام علی (ع) فرمود :

کسی که داشتن یک خصلت را تضمین کند چهار خصلت را در او تضمین می کنم . کسی که صله رحم را در زندگی داشته باشد من دوستی فامیل ، فراوانی اموال ، طول عمر و دخول در بهشت را برای او تضمین می کنم .

ابوذر می گوید : از پیامبر (ص ) شنیدم که فرمود ، چشمگیرترین مسأله در روز قیامت در پل صراط امانت و صله رحم است . آنکس که اهل صله رحم و اهل امانت باشد از صراط عبور می کند ولی کسی‌که خائن به امانت و قاطع رحم باشد از صراط به آتش در می غلطد .

و باز پیامبر اکرم فرمود :

1- صله رحم عملی است که پاداش آن زودتر نصیب انسان می گردد !

2-غسل کردن

3-لباس پاکیزه و نو پوشیدن

4-خود را خوشبو نمودن

5-روزه گرفتن

6- قرائت دعای تحویل سال

7- نوشتن و قرائت هفت سین قرآنی

امیر المؤمنین علی (ع) فرمود : هر کس در کاسه چینی بنویسد با زعفران و آنرا با آب زمزم یا خالص شستشو دهد و بیاشامد تا آخر سال دچار مرض و کسالت نگردد و بیمه قرآن شود . البته گفتنی است که منظور از هفت سین هفت آیه زیر است که با سلام شروع می شود نه آنچه در بین مردم مرسوم است .

1-    سلام قولا من رب رحیم

2-    سلام علی نوح فی العالمین

3-    سلام علی ابراهیم

4-    سلام علی موسی و هارون

5-    سلام علی آل یاسین

6-    سلام علیکم طبتم فادخلوها خالدین

7-    سلام هی حتی مطلع الفجر

8-    خواندن این دعا

« بسم الله الرحمن الرحیم . اللهم هذه سنه جدید و انت منک قدیم اسئلک خیرها و خیر ما فیها و اعوذ بک من شرها و شر ما فیها و اسئلک مؤنتها و شغلها یا ذالجلال و الاکرام

9-    دیدن پدر و مادر در اولین ساعات روز و دیدن بزرگان فامیل

10- آشتی کردن با هر کس که قهر بوده اید یا کدورت در بین شما بوده

11- دیدن علما و دانشمندان و بزرگان محل

12- محبت به خویشان ، بستگان ، فقرا و خصوصاً فرزندان با عیدی دادن به آنها

13- زیارت اهل قبور رفتن و برای آنها خیرات دادن

14- دیدار بیماران ، جانبازان و دلجویی از آنان

15- دیدار مصیبت دیدگان در آن سال

16- حل و اصلاح اختلاف دیگران

17- مهمانی رفتن و مهمانی دادن

آداب مسافرت

در ایام نوروز و به سبب فراهم شدن زمینه گردش و مسافرت بسیاری از مردم در این ایام به گشت و گذار مشغول می شوند که مسافرت در جای خود بسیار نیکو است . مسافرت باعث پختگی انسان ، افزایش معلومات ، تنوع و شادابی روح ، پند گرفتن و دیدن عبرتها و ... خواهد شد ولی بسیار شایسته است که در مسافرت به این نکات توجه نمایم .

1-  در ساعات نیک از ایام هفته و ماه به مسافرت برویم مثل روز پنجشنبه ، شنبه ، ششم ، دهم ، یازدهم ، چهاردهم ، هجدهم ، نوزدهم ، بیست و سوم ، بیست و ششم و بیست و نهم ماه

2-    حتی الامکان تنها به مسافرت نرویم

3-    قبل از سفر صدقه دهیم و وصیت نماییم

4-    اسراف نکنیم

5-    دعاهای وارده و آیه الکرسی را بخوانیم

6-    در کارها با همسفران مشورت نماییم

7-    قبل از سفر دوستی برای خود انتخاب کنیم

8-    خواندن این دعا

« اللهم انی اعوذبک من و عثاء السفر وکابه المنقلب و سوء المنظر فی الاهل و المال و الولد اللهم انت الصاحب فی السفر و انت الخلیفه فی الاهل و لا یجمعهما غیرک لان المستخلف لایکون مستعتجا و المستصحب لا یکون مستخلف